Δευτέρα 28 Απριλίου 2008

Πατρίδες, θρησκείες, οικογένειες κι εκλεκτικές συγγένειες

Ευτυχώς πέρασε κι αυτό το κακό. Ψήσαμε τ’αρνιά μας, πλέξαμε το εγκώμιο των πατροπαράδοτων εθίμων μας, αποφανθήκαμε συλλογικά και οπωσδήποτε μιντιακά ότι ο οβελίας είναι πιο σημαντικός από τις παντός είδους ανατιμήσεις που θα μας έβρουν την επαύριο της γιορτής και από το επικείμενο τσουνάμι της παγκόσμιας φτώχιας που έχει αρχίσει σιγά σιγά να μας πλησιάζει, ανταμώσαμε συγγενείς που μισούμε και είχαμε κανένα χρόνο να δούμε, αφού πρώτα νηστέψαμε και λίγο έτσι για το καλό. Γενικά «πολύ ωραία» περάσαμε και ευτυχώς το περάσαμε κι αυτό, άλλο κακό να μη μας βρει! Τα Χριστούγεννα αργούν ακόμα...
Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο των ημερών, εκτός από την απίστευτη οπισθοδρομικότητα που μας χαρακτηρίζει και που βγαίνει και μας κάνει τζα με τον πιο τρομακτικό τρόπο στις τελετές και τις λατρείες και τις εθιμοτυπικές εκδηλώσεις μας, είναι η μετατροπή των σύγχρονων μίντια σε προνεωτερικές μορφές αυθεντίας. Είναι που οι δημοσιογράφοι παίρνουν άδεια κι έρχονται και κάνουν Ανάσταση στο Παρίσι; Είναι που πενθούν για τον κομαντάντε της ορθοδοξίας που τα κακάρωσε; Είναι που τους έχει κόψει η λόρδα από την πολλή νηστεία και θέλουν να ξεμπερδεύουν μια ώρα αρχύτερα για να πάνε να χλαπακιάσουν; Το μυστήριο δεν έχει λυθεί. Όποιος πάντως κάνει το απονενοημένο διάβημα και δει ειδήσεις τις μέρες του Πάσχα θα νομίζει σίγουρα ότι διακτινίστηκε και βρέθηκε ξαφνικά στη δεκαετία του 50, του 60 ή άντε, του 80. Σε καμία περίπτωση πάντως δε θα πιστέψει ότι βρίσκεται στο 2008. Ευτυχώς που το Πάσχα δεν πολυβλέπουμε ειδήσεις.
Για να ξεπλυθώ όμως εγώ από τον ορθοδοξο-παραδοσιακό οχετό που εκσφενδονίστηκε στα μούτρα μου όταν κάθισα να δω τα διάφορα ελληνικά δελτία που κυκλοφορούν στο Ίντερνετ τις προηγούμενες μέρες, πήρα σβάρνα τα ξένα μίντια και έπεσα πάνω στο ετήσιο δείπνο που παραθέτει μια φορά το χρόνο ο Πρόεδρος των ΗΠΑ στους δημοσιογράφους του Λευκού Οίκου. Λες τώρα που είναι Πάσχα, σκέφτηκα, να γίνει κανά θαύμα κι αντί για τον Bush να εμφανιστεί από μια μεριά η C.J. Cregg να προϋπαντήσει τους δημοσιογράφους και μετά να βγει κι ο President Bartlet να τους απευθύνει αγωνιστικό χαιρετισμό; Περίεργα παιχνίδια παίζει το ασυνείδητο στο μέσο αριστερό «σοφίστικέιτιντ» αμερικανοευρωπαίο...
Ο μόνος που εμφανίστηκε φυσικά ήταν ο Μπους. Με πιγκουίνικη ενδυμασία και περισσή καλή διάθεση, μεταπήδησε από το «σώμα του προέδρου» στο «σώμα του πολίτη» με τέτοια άνεση που θα εξέπληττε ακόμα και τον Kantorowicz, αστειεύτηκε με τους δημοσιογράφους, έσταξε και λίγο δηλητήριο για τους υποψήφιους συναδέλφους του, διεύθυνε και την ορχήστρα, ήπιε και την σαμπάνια του και πήγε ικανοποιημένος στην Κατοικία να κοιμηθεί. Η σκέψη ότι οι μέρες του πια είναι μετρημένες με έκανε σχεδόν να τον συμπαθήσω. Ξέρω τι σκέφτεστε: Μη χειρότερα! Αυτό ακριβώς σκέφτηκα κι εγώ και για να συνέλθω άνοιξα γρήγορα το site του Obama. Ας ξέρουμε καλύτερα τι μας περιμένει.
Και κάπως έτσι έπεσα πάνω στην εκπληκτική ομιλία που έδωσε ο Ομπάμα για τις φυλετικές διακρίσεις στις 18 Μαρτίου στη Φιλαδέλφια, μία ομιλία που όπως διάβασα αργότερα παρομοιάστηκε με ομιλίες του Κέννεντυ, του Ρούσβελτ και του Λίνκολν.
http://www.barackobama.com/tv/speeches.php

Κι όμως. Όσο κι αν διείσδυσα στην αμερικάνικη ιστορία, ομοιότητα του Ομπάμα με τον JFK και τον FDR δε βρήκα. Αντίθετα η αναδρομή στο Λίνκολν ήταν μια πραγματική αποκάλυψη.
Δεν υπάρχει αμφιβολία. Ο Ομπάμα είναι η μετενσάρκωση του Λίνκολν στη μοντέρνα εποχή. Αρκεί να ανατρέξει κανείς στην αντίστοιχη ομιλία που έδωσε ο Λίνκολν στις 27 Φεβρουαρίου το 1860 στη Νέα Υόρκη, με θέμα τη συνταγματική κατοχύρωση ενάντια στη δουλεία για να πειστεί.
Οι ομοιότητες των δύο αντρών είναι εκπληκτικές. Κι οι δυο δικηγόροι από το Ιλλινόις. Κι οι δυό πολύ νέοι για να πάρουν το χρήσμα του προέδρου σύμφωνα με τα στάνταρ της εποχής. Ο Λίνκολν είχε κλείσει τα πενήντα πέντε, πέντε μόλις μέρες πριν την εν λόγω ομιλία, ο Ομπάμα τα σαράντα έξι όταν εκφώνησε τη δική του. Και οι δύο με μικρή πολιτική εμπειρία, και μόνο σε τοπικό επίπεδο, στο κράτος του Ιλλινόις – ο Λίνκολν δύο χρόνια στη Βουλή των Αντιπροσώπων, ο Ομπάμα τέσσερα χρόνια γερουσιαστής. Και οι δύο διεκδικούν το εσωκομματικό χρήσμα απέναντι σε ένα γερουσιαστή της Νέας Υόρκης με σημαντικότερη φήμη και μεγαλύτερη πολιτική εμπειρία από τους ίδιους: Ο Λίνκολν απέναντι στον στον γερουσιαστή Γουίλιαμ Σέγουαρντ και ο Ομπάμα απέναντι στη Χίλαρυ Κλίντον. Επιπλέον, τόσο ο Λίνκολν όσο και ο Ομπάμα έγιναν γνωστοί από το γεγονός ότι αντιτάχτηκαν σε έναν αρχικά δημοφιλή πόλεμο: στον πόλεμο του Μεξικού ο Λίνκολν ενάντια στον πρόεδρο Πολκ , στον πόλεμο του Ιράκ ο Ομπάμα, ενάντια στον πρόεδρο Μπους.
Τέλος και οι δύο δέχτηκαν βαρύτατες κατηγορίες, με πιο καταστροφική την αμφισβήτηση της υπέρτατης αμερικάνικης αρετής, αυτής του πατριωτισμού. Ο Λίνκολν κατακρίθηκε έντονα για τη στήριξη που έδωσε στον Τζόν Μπράουν, που οργάνωσε την ένοπλη εξέγερση με στόχο την κατάργηση της δουλείας ενώ ο Ομπάμα κατηγορείται ακόμα (μέχρι και από το Μπους) ότι ακολουθεί τα διδάγματα του ιδιόρρυθμου παπά Τζερεμάια Ράιτ που ασκεί σφοδρή κριτική στις ΗΠΑ.
Το ερώτημα που γεννιέται τώρα αυτομάτως είναι το αν οι εκλεκτικές συγγένειες ανάμεσα στον Λινκολν και τον Ομπάμα θα οδηγήσουν και σε συγγενείς πορείες. Ο αντιπατριώτης Λίνκολν είναι σήμερα η απόλυτη ενσάρκωση του αμερικάνικου πατριωτισμού. Θα είναι ο Ομπάμα μετά από εκατό χρόνια ότι είναι σήμερα για μας ο Λίνκολν; Κι αν ναι πως θα τον θυμόμαστε; Ως μιγά με μουσουλμανικό όνομα (Χουσείν); Ή ως τον πρώτο μαύρο πρόεδρο της Αμερικής;
Κράτησα δύο φράσεις από την ομιλία στη Φιλαδέλφια:
Η πρώτη είναι ένα προεκλογικό τέχνασμα που εκφράστηκε όμως με λινκολνική μετριοφροσύνη και κομψότητα:
«I have never been so naïve as to believe that we can get beyond our racial divisions in a single election cycle, or with a single candidacy – particularly a candidacy as imperfect as my own.»
Η δεύτερη είναι η μεγαλειώδης απάντηση του Ομπάμα στην τριπλή κατηγορία που δέχεται σχετικά με τις οικογενειακές τους καταβολές, τα θρησκευτικά του πιστεύω και τον πατριωτισμό του:
«I have brothers, sisters, nieces, nephews, uncles and cousins of every race and every hue, scattered across three continents, and for as long as I live, I will never forget that in no other country on earth is my story even possible».
Με άλλα λόγια:
Όσο εμείς ψήνουμε τα αρνιά μας άλλοι ζουν το
Αμέρικαν Ντριμ . –