Τα ΜΜΕ μας είναι γκέυ;

Ένα ενδιαφέρον και μάλλον απολαυστικό στοιχείο της σύγχρονης ελληνικής δημοσιογραφίας είναι η συνήθεια να «μιλάει για τον εαυτό της». Αρχικά την πρακτική αυτή υιοθετήσε η τηλεόραση εισάγοντας στις πρωινές ενημερωτικές της εκπομπές την ανάγνωση των τίτλων των εφημερίδων, ακολουθούμενη από ένα σύντομο σχολιασμό απ'τους δημοσιογράφους του πάνελ. Έτσι, πέρα από την πρωτογενή ενημέρωση που σκόπευε (ή όχι) να προσφέρει στους τηλεθεατές μέσω της παρουσίασης και του σχολιασμού τηλεοπτικών ρεπορτάζ από τηλεοπτικούς δημοσιογράφους, πρότεινε και μία δευτερογενή ενημέρωση αναφορικά με το τι αποτελούσε είδηση εκείνη τη στιγμή στα άλλα μέσα εημέρωσης. Το σημαντικό τώρα σε αυτή τη διαδικασία επανάληψης της είδησης δεν είναι μόνο η αναγνώριση της είδησης ως τέτοιας αλλά και η μετατροπή σε είδηση των όρων και των τρόπων καταγραφής της. Παύει δηλαδή στιγμιαία να αποτελεί είδηση ένα συγκεκριμένο γεγονός και γίνεται είδηση η επιλογή παρουσίασης του, η σειρά των λέξεων της περιγραφής του, ο στόχος του συντάκτη του και η σειρά της προτεραιότητάς του.
Βέβαια, στο πλαίσιο μίας γενικότερης ηθικολογικής, αντιτηλεοπτικής ρητορείας, σύμφωνα με την οποία η τηλεόραση είναι υπεύθυνη για την υποβάθμιση του δημοσιογραφικού λόγου αλλά και για την παρακμή του δημόσιου λόγου γενικά, η τηλεοπτική αναπαραγωγή της έντυπης ειδησεογραφίας φαντάζει δικαιολογημένη και ίσως αναμενόμενη. Πως μπορεί όμως να δικαιολογηθεί ο σχολιασμός και η αναπαραγωγή της (ειδησεογραφικής και μη) τηλεοπτικής επικαιρότητας από τα κυριακάτικα φύλλα των εφημερίδων; Η τελευταία αυτή εκδοχή της δημοσιογραφικής αυτοαναφορικότητας εμφανίστηκε περίπου στις αρχές της δεκαετίας και παγιώθηκε σχεδόν ακαριαία, με τη μαζική φιλοξενία, από την πλειοψηφία των ευπώλητων και ευυπόληπτων κυριακάτικων εφημερίδων, άρθρων που αφορούν την τηλεόραση και ακόμα και ξεχωριστών εντύπων με διακριτό σχήμα και θεματολογία και με τίτλο που υποδηλώνει σαφώς τη λειτουργία και το λόγο ύπαρξης τους.
Η κορύφωση ωστόσο του ναρκισισμού των ελληνικών ΜΜΕ βρίσκεται αναμφίβολα στην ίδια την τηλεόραση. Το μεγαλύτερο ποσοστό του τηλεοπτικού χρόνου των λεγόμενων ψυχαγωγικών και ημι-ενημερωτικών εκπομπών (ανεξαρτήτως ώρας προβολής, target group και θεματολογίας) εξαντλείται σε μία ακατάσχετη περιαυτολογία των κατορθωμάτων της εγχώριας τηλεοπτικής παραγωγής. Δεν πρόκειται όμως σε καμία περίπτωση για έναν λόγο αναστοχαστικό, ένα λόγο ώριμο που θέτει τη δημοσιογραφική παραγωγή στο στόχαστρο, την κριτικάρει και προσπαθεί αναλυτικά να την κατανοήσει και να την ξεπεράσει. Είναι ένας λόγος σχεδόν λατρευτικός, ένας λόγος ναρκισσιστικός για ένα ομόφυλο αντικείνο του πόθου.



Όταν ο Φρόυντ εισήγαγε για πρώτη φορά το 1910 τον όρο ναρκισσισμό είχε υπόψη του αυτήν ακριβώς την ομοφυλόφυλη επιλογή του σεξουαλικού αντικειμένου. Εκκινούμενοι από το ναρκισσισμό, τα μικρά παιδιά και οι νεαροί ομοφυλόφιλοι αναζητούν νέους που τους μοιάζουν θέλοντας να τους αγαπήσουν όπως ακριβώς αγαπήθηκαν οι ίδιοι από τη μητέρα τους. Η ανακάλυψη αυτή του ναρκισσισμού από το Φρόυντ τον οδήγησε έτσι στο να ορίσει ένα ενδιάμεσο στάδιο στην ανάπτυξη της σεξουαλικότητας του ανθρώπου ανάμεσα στην «αγάπη για τον εαυτό» και «την αγάπη για το αντικείμενο». ‘Οπως χαρακτηριστικά γράφει στο Τοτέμ και Ταμπού, το υποκείμενο της σεξουαλικότητας αρχίζει να αναγνωρίζει τον ίδιο του τον εαυτό, το ίδιο του το σώμα ως αντικείμενο του πόθου, γεγονός που επιτρέπει την ενοποίηση της σεξουαλικής παρώθησης.
Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης εκκινώντας από το ναρκισσισμό τους αναζητούν το αντικείμενό τους ανάμεσα στους ομοίους τους. Αυτό που απομένει να δούμε τελικά είναι αν θα καταφέρουν να ενηλικιωθούν στρέφοντας τη λατρεία τους σε ένα διακριτό εξωτερικό αντικείμενο ή αν θα παραμείνουν για πάντα στην ανήλικη φάση του ερμαφρόδιτου ναρκισσισμού τους. Και παρόλου που στη ζωή των ανθρώπων η επιλογή της ομοφυλοφυλίας είναι μία εμπειρία μάλλον ενδιαφέρουσα, στην περίπτωση των ΜΜΕ αποδεικνύεται τις περισσότερες φορές πολύ, μα πολύ βαρετή.